بررسی وضعیت اقلیمی شهرستان قوچان

فهرست مطالب :
فصل اول : كلیات 1
موقعیت جغرافیایی 2
بررسی نقش و جایگاه شهر در استان و حوضه نفوذ    2
فصل دوم : زمین‌شناسی منطقه 7
ناهمواریها و توپوگرافی شهرستان 8
زمین‌شناسی 10
وضعیت خاك 14
پوشش گیاهی 16
تكتونیك 23
تاریخچه زلزله 24
دوره بازگشت زلزله 25
خطر زمین لرزه در منطقه خراسان 28
نقشه پهنه‌بندی خطر نسبی زلزله در منطقه خراسان 29
فصل سوم : ژئومورفولوژی 30
ژئومورفولوژی 31
شرایط سنگ‌شناسی 33
خاك شناسی 35
فصل چهارم : روند توسعه شهر 38
تعیین معیارها و ضوابط 39
الگوهای توسعه 44
شبكه فاضلاب 52

فصل اول :
كلیات
موقعیت جغرافیایی شهرستان قوچان :
قوچان یكی از شهرهای مرتفع شمال شرقی استان خراسان است و این شهر در مسیر شاهراه آسیایی مشهد به تهران قرار دارد . فاصله این شهر تا مشهد در مسیر این جاده 132 كیلومتر و تا مرز ایران و تركمنستان 58 كیلومتر است / بدین ترتیب این شهر از نظر جغرافیایی در مسیر راههای درگز و باجیگران ، نیشابور سبزوار ، شیروان و مشهد قرارگرفته است ، مسیری كه در واقع همان معبر و گذرگاه اصلی كاروانیان قدیم و شاهراه ارتباطی جدید است . شهر قوچان در دشت قوچان و در عرض جغرافیایی 36.35 الی 37.45 و طول جغرافیایی 47.50 الی 59 قرار گرفته است . و اختلاف ظهر آن با تهران 25 دقیقه و قبله آن 51 درجه و 1 دقیقه و 7 ثانیه می‌باشد . ارتفاع قوچان از سطح دریاهای آزاد 1217 متر می‌باشد .
بررسی جایگاه و نقش شهر در استان ، شهرستان و حوزه نفوذ :
محدوده حوزه نفوذ شهر قوچان همان محدوده سیاسی شهرستان قوچان  می باشد و جهت شناخت شهر می‌بایست جایگاه آن حوزه نفوذ مورد بررسی قرار داد و علاوه بر آن ویژگیهای جمعیتی ، فرهنگی ، اقتصادی و ... حوزه نفوذ را نیز باید شناخت .
بدون تردید می‌توان گفت بخش عمده‌ای از فعالیتها و حیات شهرها به وضعیت حوزه نفوذ آنها وابسته می‌باشد و هر چه شهر از حوزه نفوذ وسیعتری بهره‌مند باشد دارای جمعیت‌ ، بازار پویا ، حیات و رونق شهری بهتری خواهند بود چرا كه شهرها خود امكانات مورد نیاز روستاها و حوزه نفوذ خود را تامین می‌كنند و حوزه نفوذ شهری ، منابع مورد نیاز شهرها همچون مواد غذایی اولیه بعضی از صنایع و ... را تامین می‌نمایند و بخصوص این امر در مورد شهرهای میانی و شهرستانها محسوستر می‌باشد .
در منطقه شمال خراسان كه شهر قوچان در آن واقع شده است ، قوچان به دلیل برخورداری از یك سری فاكتورها از حمله موقعیت اداری ، سیاسی ، ارتباطی و نیز نوع خدمات موجود تقریبا شهرهای شیروان ،درگز و بخشی از نواحی اسفراین، نیشابور تحت نفوذ خود داشته است و به عنوان مركز ثقل مسائل مختلف منطقه و مركز آن به شمار می‌رفته است . لیكن با تغییرات بوجود آمده در ساختار اداری و سیاسی كشور و تشكیل شهرستانهای درگز و شیروان و نیز عدم گسترش خدمات در قوچان رفته رفته از اهمیت این شهر كاسته شد بعلاوه رشد و توسعه شهر مشهد به عنوان یك مادر شهر منطقه جذب تمامی امكانات مورد نیاز و از طرفی گسترش امكانات حمل و نقل و راه‌های باعث شد تا عملاً در سالها قوچان نقش مركزیت خود را در منطقه شمال خراسان از دست بدهد بطوریكه در حال حاضر نفوذ چند نواحی اطراف ندارد . لیكن با توجه به برخورداری از موقعیت ارتباطی مناسب این شهر و با انتقال خدمات از استان به دیگر شهرها ، شهر قوچان در سالهای آتی می‌تواند از جایگاه مهمی در به تحت نفوذ رد آوردن مختلفی همچون درگز ، شیروان ، اسفراین و بخشی از روستاهای اطراف سبزوار، نیشابور و چناران برخوردارند كه دسترسی به این امر مهم در گرو تغییرات در ساختار اداری و سیاسی استان خراسان می‌باشد .
شهرستان قوچان دارای وسعتی حدود 5234 كیلومتر مربع می‌باشد و 67/1 درصد از كل وسعت خراسان را در برمی گیرد . این شهرستان از لحاظ تقسیمات اداری و سیاسی دارای 3 بخش به نامهای مركزی و باجگیران و همچنین 9 دهستان به نامهای دوغایی ، سودلانه ، شیرین دره و قوچان عتیق (در بخش مركزی) ، خبوشان ، شاه جهان ، و سنگر (در بخش فاروج) و دهستان دولتخانه (در بخش باجگیران) می‌باشد .
-جمعیت شهرستان قوچان در سال 1375 بر طبق اطلاعات مركز آمار ایران برابر با 236875 نفر بوده كه رشد سالیانه از 66/0 درصد داشته است . بر طبق مطالعات طرح جامع مشاورات و نتایج بدست آمده از این بررسی‌ها و نیز بررسی شد شهرستان قوچان طی سالهای 1345 تا 1375 و مقایسه آنها رشد جمعیت استان این شهرستان دارای رشد پایینی در سالهایی بوده است بطوریكه رشد جمعیت استان در طی این مدت 2 برابر رشد جمعیت شهرستان بوده و این امر حاكی از مهاجر فرست شدید این شهرستان می‌باشد . بعد خانوار در این شهرستان از 5 نفر در سال 65 به 87/4 نفر در سال  75رسیده كه دلیل كنترل جمعیت و كاهش میزان موالید بوده است .
بررسی تفكیكی تغییرات جمعیت در د بخش جمعیت شهری و جمعیت روستایی در طی سالهای 1345 تا 1375 نشان‌دهنده رشد بسیار پایین‌تر جمعیت روستایی نسبت به جمعیت شهری می‌باشد كه به علت مهاجرت گسترده روستاییان به شهرها و نیز تبدیل شدن دو نقطه روستایی باجگیران و فاروج به نقاط شهری در سالهای 44 تا 65 بوده است . در حال حاضر حوزه نفوذ شهر قوچان شامل سه نقطه شهری قوچان ، فاروج و باجگیران و 333 آبادی مسكون در سال 75 می‌باشد .بر اساس مطالعات انجام شده از مجموع این 333 آبادی 37 روستا (1/11% از كل روستاهای شهرستان) با 31410 نفر جمعیت (4/22% از كل جمعیت حوزه نفوذ) به نامهای فتح‌آباد ، فیلاب ، فخرآباد ، شورك حاجی ، شورك توكچانلو ، زوباران ، مزرج ، آفكاریز ، هی‌هی ، چالاكی ، همت‌آباد ، پیش‌باغان ، قاسم‌آباد ، فرخان علیا و سفلی ، فرخان كهنه ، فرخان‌راه ، علی‌آباد ، كهنه‌مرود ، كلوخی ، نسیم آباد ، سراب ، گوجه ، محب سراج ، نوروزی ، محمدآباد غربی و شرقی ، یزدان‌آباد سفلی و علیا ، جنیدآباد ، شهر كهنه ، فیروز آباد ، قیطاقی ، یوسفخان ، فاروج و دیزاوند در حوزه نفوذ مستقیم شهر قرار دارند . این روستاها در حال حاضر اكثریت نیازهای آموزشی ، بهداشتی ، انتظامی و تجاری خود را روزانه از شهر قوچان تامین می‌كنند .
سایر مراكز و روستاها شامل 2 نقطه شهری فاروج و باجگیران و 296 روستا با 108927 نفر جمعیت (6/77 درصد از كل جمعیت شهرستان قوچان) در حوزه نفوذ غیرمستقیم شهر قوچان واقع شده‌اند .
-ویژگیهای اجتماعی جمعیت : گروه‌های اصلی تشكیل دهنده جمعیت شهرستان قوچان را می توان از نظر اجتماعی به سه دسته مجزا كه هر یك دارای منشاء جداگانه‌ای می‌باشندبه شرح زیر تفكیك كرد:
گروه اول شامل ساكنین اولیه شهرستان قوچان می‌باشد كه فارسی‌زبان هستند و به كشاورزی مشغول می‌باشند.
دومین گروه طوایف تركی را شامل می‌شود كه رد زمان مغولها از آسیای مركزی به این شهرستان كوچ كرده و در روستاهای واقع در دشت زندگی می‌كنند و كشاورز و بطور محدود دامدار می‌باشند.
كردها كه در زمان صفویه به دستور شاه‌عباس به شمال خراسان منتقل شدند و عمدتاً در ارتفاعات شمال خراسان ابتدا بصورت كوچ‌نشینی به دامداری مشغول بوده‌اند و در طی زمان در دره‌ها و كوهپیایه‌ها ساكن شده‌اند و كماكان به دامداری و كشاورزی مشغول می‌باشند . كردهای قوچان اغلب از ایل بزرگ زعفرانلو بوده و به طوایف متعددی از جمله ایزانلو ، امیرانلو و ... تقسیم می‌شدند و دارای روابط اجتماعی مستحكمی با یكدیگر بودند كه در حال حاضر به جز تعدادی محدود از آنها كه كماكان به كوچ‌نشینی مشغول هستند ، ساخت اجتماعی كردها از بین رفته است و سازمان اجتماعی و سیاسی گذشته رد بین آنها مشاهده نمی‌شود ، لیكن كماكان كردها در روابط بین خود به زبان كردی (كرمانجی) صحبت می كنند . در حال حاضر تقریباً افتراق قومی در شهر قوچان از بین رفته و گروه‌های قومی با یكدیگر امتزاج یافته‌اند و زبان مشترك آنها فارسی می‌باشد و مشكلی در روابط بین آنها مشاهده نمی شود . علیرغم اینكه بخش عمده‌ای از جمعیت شهرستان قوچان ساكن شده‌اند . هنوز عده‌ای بصورت كوچ نشینی در این شهرستان زندگی می‌كنند...